Maraş depremlerinden etkilenen 11 ilde tarımdan sanayiye, imalattan turizme birçok sektör büyük yara aldı. Depremden en çok etkilenen sektör imalat sanayi oldu. Tarım, imalat sanayi ve turizm branşlarında tespit edilen zararın büyüklüğü 181,1 milyar TL’ye ulaşırken, bu rakamın 154,7 milyar TL’sini sadece imalat sanayi oluşturdu.
4 BARAJ GÜÇLENDİRME İŞLEMİ OLMADAN İŞLETİLMEZ
Ekonomim’de yer alan habere göre, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Dairesi Başkanlığı raporunda imalat sanayinin bölgede toplam zararının 154 milyar 742 milyon TL olduğu tahmin edildi. Turizmdeki zararın büyüklüğü yaklaşık 2,2 milyar TL olarak hesaplandı. Depremin vurduğu illerin en değerli geçim kaynağı olan tarımda tablo içler acısı. Tarım ve hayvancılıkta tespit edilen hasar 24,2 milyar TL olurken, sadece baraj ve göletlerde hasarın büyüklüğü 4,1 milyar TL oldu. Ağır hasarlı Malatya-Sultansuyu Barajı ve Osmaniye-Bahçe Arıklıkaş Göleti’nin yeniden yapılması gerekirken, orta hasarlı 4 baraj güçlendirme işlemi yapılmadan işletmeye alınmayacaktır.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı, deprem bölgesindeki hasar tespitlerine ilişkin raporunda, afetin Türkiye ekonomisine toplam yükünün yaklaşık 2 trilyon TL olduğunu açıkladı. Raporun detaylarına bakıldığında, afetin bölgedeki ekonomik kollarda yarattığı tahribatın boyutunun oldukça yüksek olduğu görülüyor.
8.599 FİRMA İLE GÖRÜŞME YAPILDI
Raporda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından imalat sanayiinde meydana gelen hasarın tespiti amacıyla gerçekleştirilen etüt ve saha çalışmalarına yer veriliyor. 11 ilde toplam 8 bin 599 firma ile görüşülerek yapılan çalışmada, söz konusu firmaların toplam zararının 81 milyar 155 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bu çalışmaya göre bölgedeki tüm imalat sanayi şirketlerine verilen toplam zararın büyüklüğünün 154 milyar 742 milyon TL olduğu varsayılıyor. Hasar kırılımına bakıldığında, imalat sanayi şirketlerinde toplam hasarın 21 milyar 906 milyon TL’si altyapı hasarı, 58 milyar 256 milyon TL’si bina hasarı, 37 milyar 610 milyon TL’si makine hasarı, 36 milyar 970 milyon TL’si ise stok hasarı. olduğu belirtilmektedir.
Depremin vurduğu Adıyaman, Adana, Diyarbakır, Elazığ, Antep, Hatay, Maraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Urfa’nın 2021 prestijiyle GSYİH’ya katkısı toplamda 713,9 milyar TL olurken, Türkiye’nin GSYİH’sında bölge illerinde imalat sanayi. Yüzde 11,5 olduğu biliniyor. Rapora göre, 2022’de 254,2 milyar dolar olan ülke ihracatının yüzde 8,6’sını gerçekleştiren 11 ilde 314’ü büyük, 779’u orta, 3 bin 769’u küçük ve 42 bin 719’u mikro olmak üzere toplam 47 bin oldu. 581 işletme var. Ayrıca raporda, bölgedeki 38 OSB’de bulunan 4.997 firmanın 550 bin kişiye istihdam sağladığı, 116 küçük sanayi sitesinde (KSS) 31.127 işyeri bulunduğu belirtiliyor.
İş yerlerinin hasar durumlarına bakıldığında ise 536 bin 751 metrekarenin yıkıldığı belirlendi. Bunun 33 bin 375 metrekaresi büyük, 157 bin 672 metrekaresi küçük, 251 bin 904 metrekaresi mikro, 93 bin 800 metrekaresi orta ölçekli firmalara ait. Ağır hasarlı tabloda en büyük kayıp 531 bin 593 metrekare ile büyük ölçekli firmalarda. Orta ölçekli firmalarda ağır hasarlı binaların büyüklüğü 501.120 metrekare.
BAZI İŞLERDEKİ ARZ EKSİKLİĞİ İTHALATLA KARŞILANABİLİR
İlk değerlendirmelere göre bölgede OSB ve KSS gibi planlanan sanayi bölgelerinde önemli bir hasar olmazken, depremin imalat sanayi işyerlerine en değerli ve telafisi mümkün olmayan etkisinin vasıflı iş gücü kaybı olduğu vurgulanıyor. iş gücü. Ayrıca, ihracata yönelik üretim yapan bazı işletmeler ile bu kuruşlara ortak mal üreten tesislerin yaşadığı sarsıntı hasarları nedeniyle üretim ve teslimatta yaşanan aksamalar sonucunda ihracatın olumsuz etkilenmesi beklenmektedir. Üretime verilen ortam nedeniyle bazı işlerde oluşacak arz açığının karşılanması da beklenen imkanlar arasında yer alıyor.
Deprem bölgesi tarım için değerli merkezlerden biridir. Raporda yer alan istatistikler de bu değeri kanıtlıyor. Çünkü 2021 yılı itibariyle deprem bölgesinde tarım dairesinin Türkiye’nin GSYİH’sına katkısı 61,3 milyar TL’dir. Diğer bir deyişle, GSYİH’nın yüzde 8,6’sı bölgedeki tarımsal faaliyetlerden sağlanmıştır. Edinilen bilgiye göre, ülke tarım ürününün yüzde 15,3’ü depremden etkilenen illerde üretiliyor. Antep dışındaki illerde tarımın ekonomi içindeki payı ülke ortalamasının üzerindedir. Tarımın toplam üretimdeki payı Urfa’da yüzde 20,8, Kilis ve Diyarbakır’da yüzde 14, Adıyaman’da yüzde 13,1. Bölgedeki 40,3 milyon dekarlık tarım arazisi, Türkiye’deki tarım arazilerinin yüzde 16,9’una tekabül ediyor. Türkiye’de ise büyükbaş hayvancılığın yüzde 13’ü, küçükbaş hayvancılığın ise yüzde 17,8’i 11 ilde bulunuyor. Rapora göre tarım sektöründeki zararların toplamı ilk belirlemelere göre 24.2 milyar TL seviyesinde.
8 bin 241 sığır telef oldu
Hasarın kırılımına bakıldığında son verilere göre 8 bin 241 büyükbaş, 64 bin 260 küçükbaş ve 42 bin kümes hayvanının telef olduğu belirlendi. Ayrıca Adıyaman’da 533 bin, Malatya’da 168 bin civcivin telef olduğu belirlendi. Bu kapsamda, deprem bölgesindeki 233 bin 230 ahır ve ahırdan 13 bin 284’ünün yıkıldığı tahmin edilirken, hayvan ölümleri nedeniyle yetiştiricilerin 602,5 milyon TL zarara uğradığı varsayılıyor. Ayrıca bölgedeki 1,6 milyon kovandan 5.756’sı zarar gördü. Bunların ikmal maliyetinin 8,6 milyon TL olduğu varsayılmıştır.
YEM İÇİN 1 MİLYAR TL ÖDENEK GEREKİYOR
Adana, Diyarbakır, Antep, Maraş ve Hatay’daki özel şubeye ait 558 bin 250 ton kapasiteli 12 eser deposunun yüzde 26,1’i ağır, yüzde 33,4’ü orta, yüzde 40,6’sı hasarlı. hafif hasarlı durumda. Bu hasarların toplam maliyetinin 221 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede bulunan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ile ilgili olarak, toplam 315 bin 100 ton kapasiteli 18 deponun yüzde 9,5’i yıkılmış, yüzde 22,1’i orta, yüzde 68,4’ü hafif hasarlı. Toplam hasarın 81,6 milyon TL olduğu iddia ediliyor.
Raporda yer alan ihtiyaç analizine göre, depremde zarar gören hayvanların tazmini için Tarımsal Destekleme Bütçesine 580,3 milyon TL ödenek ayrılması gerektiği, alınacak yem için ise 1 milyar TL’ye ihtiyaç duyulduğu belirtildi. önümüzdeki dönemde. dikkat çekilir.
21 OTEL YIKILDI
Depremde yıkılan Adıyaman’daki İsias Otel, turizm kolunun en acı sınavı oldu. Peki, bölgedeki diğer turizm tesisleri deprem testinden nasıl geçti? Edinilen bilgiye göre, deprem illerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan işletme belgeli toplam yatak kapasitesi 74.352 olan 1.30, toplam yatak kapasitesi 10.686 olan 39 tesis bulunuyor. Turizm tesislerinin hasar durumu değerlendirildiğinde Maraş’ta 7, Adıyaman’da 7, Hatay’da 4 ve Malatya’da 3 olmak üzere toplam 21 otelin yıkıldığı öğrenildi. Konaklaması kolay turizm işletme belgesi olan tesislerde yıkılan otel sayısı 26. Raporda yer alan ilk bulgulara göre, yıkılan ve ağır hasar gören turizm tesislerinin toplam maliyetinin 1 milyar 413 milyon TL olduğu belirtilirken, turizm tesislerinin maliyeti ise 2 milyar 157 milyon TL olarak tahmin ediliyor.
BARAJ VE GÖLET YENİDEN YAPILMALI
Tarım sektörünün altında yer alan sulama kolunun da tablosu pek iç açıcı değil. Zira Devlet Su İşleri’ne (DSİ) göre ilk etapta yapılan hasar tespit varsayımı 19,5 milyar TL. Baraj ve göletlerde hasar 4 milyar 105 milyon TL olarak hesaplanırken, bölgenin en büyük 14 baraj ve göletinde hasarın boyutunun 2,7 milyar TL olduğu tahmin ediliyor. Edinilen bilgiye göre orta hasarlı durumda olan Malatya Sürgü Barajı, Malatya Erkenek Göleti, Kahramanmaraş Kartalkaya Barajı ve Hatay Reyhanlı Barajı takviye ile çalışmalarına devam edebilecek. Ancak ağır hasar gören Malatya Sultansuyu Barajı ve Osmaniye Bahçe Arıklıkaş Göleti’nin yeniden yapılması gerekiyor. Öte yandan, sulama tesislerinde meydana gelen hasar 11.07 milyar TL’ye ulaştı. (HABER MERKEZİ)
